Nếu bạn đang bắt đầu tìm hiểu về thị trường crypto (tiền điện tử), điều đầu tiên cần làm chính là nắm vững các thuật ngữ trong crypto – nền tảng giúp bạn hiểu đúng bản chất và tự tin hơn khi tham gia đầu tư. Thị trường tiền điện tử đang phát triển mạnh mẽ, kéo theo hàng loạt khái niệm, mô hình và công nghệ mới. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tổng hợp các thuật ngữ quan trọng trong thị trường tiền điện tử, từ cơ bản đến nâng cao, một cách dễ hiểu và có hệ thống.

Tiền điện tử (Cryptocurrency) – Khái niệm cốt lõi
Tiền điện tử là một dạng tài sản kỹ thuật số được tạo ra và quản lý bằng công nghệ chuỗi khối (Blockchain).
Bạn có thể bắt gặp nhiều cách gọi khác nhau như: Crypto, cryptocurrency, tiền mã hóa, tiền kỹ thuật số, tiền ảo, coin hoặc token. Điểm đặc trưng của tiền điện tử là phi tập trung, không do ngân hàng hay tổ chức chính phủ phát hành, giúp tăng tính minh bạch và bảo mật trong giao dịch.
Bitcoin – Tiền điện tử đầu tiên và phổ biến nhất
Ra đời năm 2009 bởi nhân vật ẩn danh Satoshi Nakamoto, Bitcoin (BTC) là đồng tiền điện tử đầu tiên và cũng là nền tảng của toàn bộ ngành crypto. Bitcoin hoạt động độc lập, không chịu sự kiểm soát của ngân hàng trung ương nào. Hiện nay, hàng trăm triệu người trên thế giới đang sở hữu Bitcoin và nhiều tổ chức tài chính lớn cũng đã bắt đầu công nhận giá trị của nó. Bitcoin được xem như “vàng kỹ thuật số” trong thế giới blockchain – vừa là tài sản đầu tư, vừa là phương tiện giao dịch.
Altcoin – Tất cả đồng tiền điện tử khác ngoài Bitcoin
Altcoin (Alternative Coin) là thuật ngữ dùng để chỉ mọi loại tiền điện tử không phải Bitcoin. Ví dụ: Ethereum (ETH), Cardano (ADA), Solana (SOL), Ripple (XRP),… Altcoin ra đời nhằm khắc phục hạn chế của Bitcoin và mở rộng ứng dụng blockchain trong các lĩnh vực như tài chính, hợp đồng thông minh hay giải pháp phi tập trung (DeFi).
Blockchain – Công nghệ nền tảng của tiền điện tử
Blockchain hay chuỗi khối là hệ thống lưu trữ dữ liệu dạng khối, được liên kết với nhau bằng mật mã. Mỗi khối chứa thông tin giao dịch và khi đã ghi vào chuỗi, dữ liệu gần như không thể thay đổi. Công nghệ này đảm bảo tính minh bạch, bảo mật và phi tập trung, giúp loại bỏ sự cần thiết của bên thứ ba như ngân hàng hay tổ chức trung gian.
Coin và Token – Hai khái niệm dễ nhầm lẫn
-
Coin: Là đồng tiền điện tử hoạt động trên blockchain riêng (như Bitcoin, Ethereum, Solana).
-
Token: Được phát hành trên nền tảng blockchain sẵn có, chẳng hạn token ERC-20 trên mạng Ethereum.
Cả hai đều có thể được sử dụng để thanh toán, đầu tư hoặc tham gia vào các dự án DeFi, NFT,…
Hợp đồng thông minh (Smart Contract)
Smart Contract là các đoạn mã tự động thực hiện khi điều kiện được định sẵn được đáp ứng. Chúng giúp loại bỏ nhu cầu trung gian, đảm bảo tính minh bạch và tự động hóa trong giao dịch. Hợp đồng thông minh là nền tảng quan trọng cho sự phát triển của DeFi, NFT, GameFi và các ứng dụng phi tập trung khác.
DeFi – Tài chính phi tập trung
DeFi (Decentralized Finance) là hệ sinh thái tài chính vận hành trên blockchain, cho phép người dùng vay, gửi, giao dịch và đầu tư mà không cần qua ngân hàng. Các thành phần chính của DeFi bao gồm:
-
DApp (Decentralized Application): Ứng dụng phi tập trung.
-
DEX (Decentralized Exchange): Sàn giao dịch phi tập trung.
-
DAO (Decentralized Autonomous Organization): Tổ chức tự trị phi tập trung.
-
Liquidity Pool: Nhóm thanh khoản cho giao dịch.
-
Staking: Gửi coin/token để nhận thưởng.
DeFi đang mở ra một hướng đi mới cho tài chính toàn cầu minh bạch và tự chủ hơn.
Công nghệ sổ cái phân tán (Distributed Ledger Technology – DLT)
DLT là công nghệ lưu trữ dữ liệu phi tập trung, nơi mọi người tham gia đều có bản sao dữ liệu giao dịch.
Không có cơ quan trung ương kiểm soát, mà hệ thống dựa vào mật mã học và cơ chế đồng thuận để đảm bảo an toàn. DLT chính là nền tảng cho blockchain – công nghệ cốt lõi của tiền điện tử.
Ethereum – Blockchain hợp đồng thông minh lớn nhất
Ethereum là nền tảng blockchain tiên phong cho phép các nhà phát triển tạo ứng dụng phi tập trung (DApp) và triển khai hợp đồng thông minh. Đồng tiền riêng của nó là Ether (ETH) – được dùng để thanh toán phí giao dịch (gas fee) hoặc làm tài sản đầu tư. Ethereum đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của DeFi và NFT, trở thành trụ cột thứ hai sau Bitcoin trong thế giới crypto.
Fiat – Tiền pháp định
Fiat (tiền pháp định) là loại tiền do chính phủ phát hành như USD, EUR, VND,… Không giống tiền điện tử, Fiat không có giá trị nội tại mà dựa trên niềm tin vào chính phủ phát hành. Tiền điện tử tuy có thể dùng để thanh toán như Fiat, nhưng không chịu kiểm soát của bất kỳ quốc gia nào.
Hash (Hàm băm)
Hash là quá trình chuyển đổi dữ liệu thành một chuỗi ký tự duy nhất. Trong blockchain, mỗi giao dịch được “băm” để đảm bảo không thể chỉnh sửa hay làm giả. Hàm băm giúp bảo vệ tính toàn vẹn của dữ liệu và là yếu tố bảo mật cốt lõi trong tiền điện tử.
ICO (Initial Coin Offering) – Huy động vốn bằng tiền điện tử
ICO là hình thức gọi vốn bằng cách phát hành coin/token mới. Nhà đầu tư mua token ở giai đoạn đầu với kỳ vọng giá trị sẽ tăng khi dự án phát triển. Tuy nhiên, ICO cũng tiềm ẩn rủi ro cao, vì vậy nhà đầu tư cần đánh giá kỹ độ uy tín của dự án và đội ngũ phát triển trước khi tham gia.
NFT (Non-Fungible Token) – Tài sản kỹ thuật số độc nhất
NFT là token không thể thay thế, đại diện cho tài sản kỹ thuật số duy nhất như tranh, nhạc, vật phẩm trong game,… Mỗi NFT được xác thực bằng blockchain, đảm bảo quyền sở hữu và tính độc nhất. Sự bùng nổ của NFT đã tạo nên một làn sóng đầu tư mới trong thị trường crypto.
Ví tiền điện tử (Crypto Wallet)
Ví crypto là công cụ giúp người dùng lưu trữ và quản lý tài sản kỹ thuật số của mình. Có hai loại ví phổ biến:
-
Ví nóng (Hot Wallet): Kết nối Internet, dễ sử dụng nhưng bảo mật kém hơn.
-
Ví lạnh (Cold Wallet): Lưu trữ ngoại tuyến, an toàn hơn trước hacker nhưng dễ mất nếu không sao lưu.
Chọn ví phù hợp là yếu tố quan trọng để bảo vệ tài sản tiền điện tử.
Khóa công khai và khóa riêng tư
-
Khóa công khai (Public Key): Là địa chỉ ví, dùng để nhận tiền.
-
Khóa riêng tư (Private Key): Giống như “chìa khóa” truy cập tài sản, tuyệt đối không được tiết lộ.
Ai nắm giữ khóa riêng tư, người đó sở hữu toàn bộ tài sản trong ví.
Tổng kết
Trên đây là tổng hợp các thuật ngữ trong crypto cơ bản và quan trọng nhất mà mọi nhà đầu tư nên biết. Hiểu rõ các thuật ngữ quan trọng trong thị trường tiền điện tử không chỉ giúp bạn đọc hiểu tin tức, mà còn là nền tảng để phân tích, đầu tư và tránh rủi ro trong quá trình tham gia thị trường.
Disclaimer: Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP ngày 9/9/2025 của Chính phủ, toàn bộ thông tin trên crypto118.com chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là khuyến nghị tài chính hay tư vấn đầu tư. Chi tiết xem tại Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm pháp lý
hãy đến, cảm nhận, kết nối
Hãy khám phá sức mạnh của tri thức thực chiến từ chuyên gia của chúng tôi. Với các buổi tư vấn 1-1, bạn sẽ nhận được những lời khuyên được "đo ni đóng giày" riêng cho bạn, giúp bạn tiết kiệm thời gian, giảm thiểu rủi ro và tăng tốc thành công.
THÀNH TỰU ĐẠT ĐƯỢC:
- ĐỐI TÁC CHIẾN LƯỢC CỦA BITGET TẠI VIỆT NAM
- Thạc sĩ tại Đại học KHXH&NV Hà Nội
- Đầu tư phát triển CRYPTO từ 2016
- 14 năm kinh nghiệm trong ngành Du lịch
- Đạt thành tích LÁ VÀNG của APLGO, LÀ GIẢI THƯỞNG DÀNH CHO NGƯỜI CÓ DOANH SỐ BÁN LỚN NHẤT TRONG 75 quốc gia trên thế giới có người dùng sản phẩm của APLGO
- Cấp bậc Giám đốc Quốc gia và Vị trí Elite 16 tại APLGO. Xem thêm tại đây.
